دانستنی های عرق نعنا؛ بسیاری از مراجع و کتاب های مربوط به طب گیاهی، تاریخچه تقطیر و تولید عرق های گیاهی را ایران و مردم این کشور می دانند. بر اساس اطلاعات موجود در این کتاب های مرجع، تولید عرق گیاهی به ابن سینا و دوره های پس از او نسبت داده شده است. به نظر می رسد که شروع تقطیر و استخراج رایحه گیاهان با تولید گلاب از گل محمدی آغاز شده و کم کم به مرحله کنونی تولید صدها نوع عرق گیاهی رسیده است .یکی از معروف ترین و رایج ترین عرق های گیاهی موجود در بازار ایران، عرق نعنا است که سۆال های بسیاری در مورد آن مطرح است.
فرآیند تولید عرق نعنا چگونه است؟
از هر گیاهی مانند برگ نعنا، بیدمشک، ریحان، گل محمدی یا زیره که دارای رایحه و اسانس باشد، می توان عرقیات گیاهی تولید کرد. برای تولید عرق گیاهی، ابتدا آب و ماده معطر را که همان گیاه باشد، می جوشانند. پس از تبخیر آب، عملیات سرد کردن بخار و تقطیر به صورت سنتی یا صنعتی انجام می شود و مایعی که با تقطیر به دست آمده، معطری است که ما ایرانی ها به آن ها عرق گیاهی می گوییم. طی فرآیند تبخیر و تقطیر، اسانس و رایحه گیاه داخل مولکول های آب نفوذ می کند و در اصطلاح علمی، آب مقطر تولید می شود. این آب های معطر مقطر، علاوه بر طعم و رایحه خوبشان، خواصی هم برای بدن دارند. ما ایرانی ها معمولاً فقط به مایعی که از گلبرگ های گل محمدی تهیه می شود، «گلاب» می گوییم و سایر آب های معطر مقطر را «عرق گیاهی» یا «طبی» می نامیم.
تفاوت میان عرق نعناهای پاستوریزه و سنتی موجود در بازار چیست؟
هر ماده ای که پاستوریزه شود، عاری از وجود هرگونه آلودگی میکروبی و انگلی است پس آلودگی های احتمالی، در عرق نعناهای کارخانه ای که عبارت پاستوریزه روی آن ها درج شده، وجود ندارد.
آیا احتمال وجود آلودگی در عرق نعناهایی که در کارگاه های خانگی و سنتی تهیه می شوند، وجود دارد؟
عرق از فرآیند تقطیر به دست می آید و مایعی که تقطیر می شود، کاملا استریل و عاری از هرگونه آلودگی است اما امکان دارد آلودگی از طریق ظرف آلوده یا فردی که عرق را به صورت سنتی تولید و بسته بندی می کند، به محصول نهایی راه یابد. به همین دلیل نمی توانیم بگوییم که عرق نعناهای سنتی کاملا استریل یا کاملا آلوده هستند. اگر عرق نعنا در کارگاه های خانگی با شرایط بهداشتی تهیه و از ظرف های پاکیزه برای بسته بندی آن استفاده شود و خود تولید کننده هم مسایل بهداشتی را رعایت کند، دیگر نباید نگران وجود آلودگی در آن بود.
آیا میزان مصرف مشخصی برای عرق نعناع وجود دارد؟
نه، معمولاً میزان استانداردی برای مصرف این عرق های سنتی وجود ندارد و نمی توان حجم کاملا مشخصی برای مصرف آن ها برای افراد در گروه های سنی و جنسی مختلف در نظر گرفت. البته می توان پیشنهاد کرد که اگر احساس نفخ و دل درد داشتید، حدود یک استکان در هر وعده، عرق نعنا مصرف کنید. اگر غلظت و بوی عرق نعنا زیاد باشد، می توان به مصرف نصف استکان از آن هم بسنده کرد.
آیا منع مصرفی هم برای استفاده از عرق نعنا در افراد خاصی وجود دارد؟
نه، فقط افرادی که به خود گیاه نعنا حساسیت دارند و با خوردن آن دچار واکنش های آلرژیک می شوند، نه تنها عرق نعنا، بلکه هیچ یک از محصولاتی را که بر پایه گیاه نعنا تولید شده است، نباید مصرف کنند.
بهترین ظرف و مکان برای نگهداری از عرق نعنا چیست؟
بهتر است تمام عرق های گیاهی از جمله عرق نعنا در ظرف های شیشه ای نگهداری شود. از آنجا که شیشه های رنگی (مانند شیشه های سبز یا قهوه ای) نور کمتری از خود عبور می دهند، استفاده از آن ها برای نگهداری از عرقیات از شیشه های شفاف بهتر است. پس از ظرف های شیشه ای، ظرف های فلزی (مانند ظرف های آلومینیومی) بهترین ظرف ها برای نگهداری از عرق ها هستند. این روزها برای پایین آوردن قیمت نهایی محصول از پلاستیک برای بسته بندی بطری های عرق استفاده می شود اما پلاستیک، برای نگهداری این محصولات مناسب نیست. به همین دلیل بهتر است یا عرقیاتی که در شیشه هستند بخرید یا آن ها را پس از خرید در ظرف های شیشه ای رنگی یا فلزی پاکیزه و بدون بو بریزید. تمام عرق های گیاهی باید در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم آفتاب قرار بگیرند. اگر فروشنده ای عرق را بیرون از مغازه و در معرض آفتاب قرار داده بود، از خرید محصول او خودداری کنید.
بهترین زمان مصرف و نشانه فساد عرق های گیاهی چیست؟
معمولاً روی بسته بندی عرقیات سنتی تاریخ تولید و انقضا وجود ندارد و گاهی فقط تاریخ تولید روی بسته بندی نوشته می شود. بهتر است عرق های گیاهی را حداکثر ۶ تا ۱۲ ماه پس از تولید مصرف کنید تا از خاصیت آن ها بهره مند شوید. فساد عرق گیاهی را هم می توان از ظاهر آن متوجه شد. عرق سالم و عاری از آلودگی، کاملا شفاف است. وجود هر گونه کدورت یا رسوب در عرق های گیاهی می تواند نشان دهنده وجود آلودگی های میکروبی یا قارچ و کپک، درون آن ها باشد و باید از مصرف چنین محصولاتی خودداری کرد.
معرفی اسانس نعنا:
یکی از فرآورده های نعناع، اسانس آن است که از تقطیر برگ و سرشاخه های گل دار نعنا تحت اثر بخار آب تهیه می شود و دارای ۵۰ تا ۷۰ درصد منتول می باشد. اسانس نعناع که در کشور انگلستان تهیه می شود، شهرت خاصی دارد. این اسانس به عنوان تقویت کننده معده، بادشکن، ضد عفونی کننده، رفع دل پیچه ی بچه ها و اسهال به کار می رود. برای استفاده از اسانس نعنا کافی است که مقدار یک تا سه قطره از آن را با یک لیوان آب مخلوط کرده و بنوشید.
با سپاس از : namnak & yazdan-h.blogfa & irmeta & jamejamonline